Badania nad bezrobociem prowadzone na początku wieku podkreślały znaczenie trudności finansowych oraz obniżenie poziomu życia włącznie z doświadczeniem głodu i bezdomności. Podobne badania powtórzono w latach 70. w dobie rozwiniętych świadczeń socjalnych i okazało się, że kondycja psychiczna osób bezrobotnych również uległa pogorszeniu, pomimo nieporównywalnych warunków życiowych. Zatem teza wykazująca bezpośredni wpływ obniżonego standardu życia na zdrowie psychiczne została zakwestionowana. Badania prowadzone przez Jahodę (1979,1982 za Kalbarczyk 1999) stały się podstawą empiryczną do stworzenia teorii ukrytych funkcji pracy. Podstawowe założenie tej teorii sprowadza się do stwierdzenia, że człowiek tracąc pracę traci jednocześnie możliwości gratyfikacji wynikającej z zaspokajania różnorodnych potrzeb związanych z sytuacją pracy.
Według Jahody praca oprócz jawnej funkcji jaką jest dostarczanie środków finansowych pełni również inne pozytywne funkcje w życiu jednostki: Dostarcza społecznego prestiżu. Jest źródłem społecznej tożsamości. Pozwala na rozszerzenie aktywności społecznej na obszary mniej angażujące emocjonalnie niż rodzina. Umożliwia realizację celów zbiorowych i udział w zbiorowym wysiłku. Wymaga regularnej aktywności. Narzuca strukturę czasu. Jako tak zorganizowane doświadczenie jest zwykle źródłem wzmocnień pozytywnych. Pomimo że przedstawiony model ma charakter raczej idealnej wizji niż odpowiada powszechnej percepcji sytuacji pracy, to niewątpliwym walorem tej koncepcji jest podkreślenie pozafinansowych funkcji pracy. Jak wynika z koncepcji utrata pracy oznacza utratę możliwości jednoczesnego zaspokajania opisanych potrzeb. Na uwagę zasługuje zaburzenie struktury czasu osoby bezrobotnej, wynikające z braku stałych zobowiązań wymagających działań ukierunkowanych na osiągnięcie określonych celów. Nawet, jeżeli osoba bezrobotna ustali sobie cel w postaci znalezienia pracy, to aktywność poszukiwań spada wraz z przedłużającym się czasem bezrobocia, jednocześnie pojawiające się przeszkody traktowane są jako porażki, co dodatkowo wpływa na osłabienie motywacji osoby bezrobotnej.
